Tientallen gemeenten in Nederland hebben interesse in een nieuwe methode voor armoedebestrijding: Mobility Mentoring. De gedachte achter deze in de VS succesvolle aanpak is dat de weg om blijvend uit armoede te komen, begint met het wegnemen van stress.

Alphen aan den Rijn heeft de primeur. “We kennen allemaal de hamstertjes die in hun eigen molentje blijven rondlopen”, zegt Nardy Beckers van de gemeente. “Zo gaat het ook bij de mensen die wij proberen te helpen.” Het lukt meestal niet om mensen met voortdurende geldzorgen blijvend uit de financiële ellende te krijgen.

Afspraken vergeten, beloften niet nakomen, snel opgeven, weinig flexibel zijn en snel boos worden; schuldhulpverleners komen het vaak tegen. ‘De cliënt wíl niet geholpen worden’, is dan al snel de natuurlijke reactie.

Maar vaak is het geen onwil, maar onmacht. Mensen zijn pas in staat om te doen wat er moet gebeuren als de stress onder controle is, blijkt uit wetenschappelijk onderzoek.

Hersenonderzoek toont aan: armoede veroorzaakt een zware emotionele en cognitieve last. Die last verstoort de bedrading in het brein, waardoor chronische stress ontstaat. De stress tast het vermogen aan om problemen doelmatig aan te pakken, prioriteiten te stellen en impulsen te controleren. 

Door de stress wordt het moeilijker om plannen te maken en om langetermijndoelen te behalen. Kortom: juist de vaardigheden die je nodig hebt om uit armoede te geraken, verminderen aanzienlijk door de stress die wordt veroorzaakt door armoede.

In de Amerikaanse methode worden mensen met financiële problemen daarom eerst bewust gemaakt van de stress waarmee ze leven. Mentor en cliënt stellen vervolgens samen het wegnemen van stress steeds centraal in een stappenplan op verschillende terreinen, zoals geld, scholing, gezondheid en huisvesting.

De evaluaties zijn zo goed, dat de staten Massachussetts en Washington de methode inmiddels verplicht stellen bij het aanbesteden van sociale projecten. De Wereldbank noemt Mobility Mentoring als een veelbelovende aanpak.

Enthousiast

35 Nederlandse gemeenten, waaronder de grote steden Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Enschede en Groningen, willen er alles over weten of hebben al vergaande plannen om ermee aan de slag te gaan.

Het enthousiasme over Mobility Mentoring bij de gemeenten en hulpinstanties komt voort uit frustratie over de huidige uitgangspunten voor sociaal beleid: zelfredzaamheid en eigen verantwoordelijkheid. Dat beleid boekt geen blijvend resultaat. De schuldenproblematiek lijkt niet beheersbaar, ondanks de economische opleving. Eén tot anderhalf miljoen huishoudens hebben risicovolle of problematische schulden. Lees meer…