Nieuws

Blog: Paul Otter

In het rapport “Zicht op zorgen” van het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP, 2023) worden er cijfers over de problemen, hulpbronnen, leefsituatie en ondersteuning van mensen in het sociaal domein gedeeld. 1,3 miljoen mensen in Nederland hebben een stapeling van problemen en bevinden zich in een kwetsbare situatie. Tijdens mijn huisbezoeken als gerechtsdeurwaarder kom ik regelmatig bij mensen aan de deur die in een kwetsbare situatie zitten.

Stapeling problemen & aanbevelingen SCP

De problemen waar deze 1,3 miljoen mensen mee te maken hebben, zijn bijvoorbeeld een klein sociaal netwerk, slechte gezondheid, moeite om een zelfstandig huishouden te voeren, weinig administratieve vaardigheden en een laag inkomen. Daarnaast hebben zij vaak een gebrek aan hulpbronnen. Dat maakt deze mensen kwetsbaar, vermindert hun participatie en zorgt dat ze minder tevreden met hun leven zijn.

Het SCP geeft hen in hetzelfde rapport de volgende aanbevelingen:

• Versterk persoonlijke en economische hulpbronnen
• Zorg voor laagdrempelige toegang en betere informatievoorziening
• Inzet nodig van gemeente, rijk en uitvoerenden om domein overstijgend te werken

Passend als een handschoen

De aanbevelingen van het SCP passen mij en alle andere gerechtsdeurwaarders als een handschoen! Als deurwaarder hebben we een uitvoerende macht, vervullen we een staatstaak en zijn we ambtenaar. Overstijgend werken is wat we elke dag doen. Zo deden in 2022 alle gerechtsdeurwaarders in Nederland gezamenlijk ruim 1,5 miljoen huisbezoeken (jaarverslag 2022 KBvG).

Als gerechtsdeurwaarder ga ik dagelijks met veel verschillende partijen om, ken ik de weg naar de hulpverlenings-, ambtelijke en juridische wereld als geen ander. Ik weet waar passende hulp gehaald kan worden. Daarnaast ben ik (en mijn collega’s) gewend om gesprekken te voeren onder moeilijke omstandigheden, gevoelige onderwerpen te bespreken en zelfredzaamheid van betrokkene in te schatten. Tijdens de huisbezoeken bespreken we mogelijke belemmeringen en oplossingen.

Toegang en informatie

Tijdens de huisbezoeken kan ik informeren en doorverwijzen naar passende hulp. Kunnen staat helaas nog niet gelijk aan mogen. Soms mag het namelijk alleen met toestemming van de betrokkenen.

Het gesprek dat ik als deurwaarder aan de deur voer is bijzonder. Het gaat over een vertrouwelijk en persoonlijk stukje leven van mijn gesprekspartner: schulden. Niet zelden ben ik de enige die daarover in gesprek met hen gaat. Meestal reageren ze opgelucht als ik daarover in gesprek met ze ga. Zoals laatst bij een zestigjarige man in Purmerend. Na het voorstellen en het uitleggen waarom ik aan de deur stond gaf hij als antwoord op mijn vragen geen schuldprobleem te hebben. Na wat koetjes en kalfjes zei hij opeens dat hij zo’n 13.000 euro schuld had. Dat is veel om van een uitkering te betalen, te veel. Met een klein netwerk had hij niemand om tegenaan te praten en mijn bezoek was voor hem een eyeopener: zelf oplossen kon niet meer, wat nu? Samen hebben we gekeken welke hulp het meest passend was voor hem.

Versterken

Als gerechtsdeurwaarder ben ik gewend te werken met een veelheid aan wetten, regels en toezicht. Samen met mijn collega’s komen we jaarlijks bij een groot deel van de doelgroep die het SCP beschrijft aan de deur. Voor ons ambtelijke werk hebben we als gerechtsdeurwaarders een ministerieplicht: we moeten een dagvaarding uitbrengen of beslag leggen als de schuldeiser dat wenst. Mijn oproep is, geef gerechtsdeurwaarders een sociale ministerieplicht: de verplichting om te melden wanneer mensen kwetsbaar zijn en hulp nodig hebben!

Paul Otter is design researcher en gerechtsdeurwaarder. In het SyncassoLab onderzoekt hij hoe schulden beter kunnen worden opgelost. In de praktijk doet hij dat bij de voordeur. Op beleidsniveau door het gesprek aan te gaan met alle belanghebbenden over schulden, zoekend  naar oplossingen.  Paul blogt regelmatig over actuele zaken.